Academie voor patiënt en mantelzorger

Mevrouw Anny (73 jaar) heeft sinds januari een tracheotomie[1] waarbij de canule (het buisje dat in de hals wordt geplaatst) regelmatig moet worden schoongemaakt. Iets wat de patiënt niet zelf kan doen.

“Door de Academie kunnen we zelfstandig en onafhankelijk blijven.”

Het Maastricht UMC+ is gestart met een Academie (school) voor Patiënt en Mantelzorger, waarbij (in dit geval) de mantelzorger wordt geschoold om deze taak over te nemen. Frans, al 48 jaar de echtgenoot van Anny, vond het geen enkel probleem om vanuit de Academie geschoold te worden.

“Als je 48 jaar getrouwd bent, dan doe je dit voor je vrouw”, vertelt de 71 jarige Frans nuchter terwijl hij zich realiseert dat er ook mensen zijn die dit niet durven. “Omdat ik dit heb geleerd, kunnen we samenblijven en hoeft Anny niet te verhuizen naar een verpleeghuis en zijn we afhankelijk van thuiszorg. Het schoonmaken van de canule is een handigheid die ik steeds beter onder de knie krijg.”

“Het aanbrengen van de tracheotomie is hopelijk tijdelijk”, vertelt Frans waarbij Anny knikt. “Het praten is en blijft moeilijk voor Anny”, legt Frans uit.

Anny was sinds december aan het ‘dokteren’ omdat ze pijn aan haar keel had. Vanuit de huisartsenpost en de KNO-verwijzing was er eind januari plek voor een consult. De benauwdheid nam sindsdien toe waardoor Anny thuis niet meer naar de slaapkamer op de eerste verdieping kon.

“Op een nacht was het mis. Anny was gevallen met als gevolg een heupfractuur waardoor ze met de ambulance moest worden opgehaald. In het ziekenhuis zou Anny geopereerd worden maar vanwege de keelpijn werd dit extra onderzocht met als conclusie een tumor.

Door de complexheid en specialisatie is Anny vanuit onze woonplaats Veldhoven overgebracht naar Maastricht. Daar heeft ze de tracheotomie gekregen om daarna geholpen te worden aan haar heupfractuur. Het was voor ons een rollercoaster”, vertelt Frans.

Het revalidatiecentrum Plataan in Heerlen heeft, naast het zorgen voor de patiënt Anny, ook gezorgd voor de mantelzorger Frans. Hier heeft Frans een bed gekregen om bij Anny te kunnen blijven. Bijkomend voordeel was dat Frans hierdoor de zorg heeft ontlast omdat hij veel zorgmomenten rondom het schoonmaken van de canule heeft overgenomen. Met name ’s nachts…

Door zijn deskundigheid en handigheid, heeft Frans medewerkers in Plataan kunnen laten zien hoe hij de canule verzorgt. “Geweldig om dan terug te horen van medewerkers dat ze iets van mij hebben geleerd. Dat voelt echt als een compliment”, vertelt Frans met enige trots.

“In de 48 jaar dat wij getrouwd zijn, zijn we beiden heel zelfstandig geweest. Ik zat veel in het buitenland vanwege mijn werk waardoor Anny thuis de boel regelde. Die zelfstandigheid willen we graag zo lang mogelijk behouden. Dat heeft zeker ook meegespeeld toen ik gevraagd werd om me via de Academie van Maastricht UMC+ te laten scholen.

Inmiddels gaan we in het weekend met proefverlof. Naar huis om te kijken of alles goed gaat en ik de zorgtaken volledig kan overnemen. Tijdens het verblijf in Plataan zijn de therapiemomenten gepland waarbij ook ik zo veel mogelijk aansluit. Ik zie de Academie en de uiteindelijk begeleiding in Plataan als een echte win-win situatie."

(red. vanwege de privacy van zowel patiënt als mantelzorger, zijn alleen de voornamen genoemd in dit artikel.)

[1] Een tracheotomie is een opening in de hals, naar de luchtpijp toe. Via deze opening wordt een buisje ingebracht in de luchtpijp. Dit buisje noemen we ook wel tracheacanule. De tracheacanule wordt onder de stembanden geplaatst. Door de tracheacanule kan de patiënt zelf ademen of geholpen worden met.

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

Met dit initiatief vanuit het Maastricht UMC+ en de samenwerking met Sevagram wordt voorkomen dat patiënten te lang gebruik maken van een ‘ziekenhuisbed’ en van langdurige (thuis)zorg. Tussen de professionals is contact om het behandelplan af te stemmen. Deze samenwerking maakt onderdeel uit van een groter plan om de Academie voor Patiënt en Mantelzorger breed aan te bieden in Zuid-Limburg.

Dit is niet alleen voordelig om de druk op de zorg te verlichten (kosten en personele inzet) maar juist en vooral om de zelfstandigheid en zelfredzaamheid van patiënt en mantelzorger te vergroten. Met als voordeel om langer zelfstandig te blijven en/of thuis te kunnen blijven wonen en niet gebonden te zijn aan geplande zorgmomenten van bijvoorbeeld de thuiszorg.

Maatschappelijk staan we aan de vooravond van demografische en maatschappelijke ontwikkelingen. Ontwikkelingen die leiden tot een grote én andere opgave als het gaat om de zorg voor ouderen in onze samenleving. Denk aan vergrijzing en ontgroening, arbeidsmarktproblematiek, veranderende klantvragen en toenemende zorgzwaarte. De regionale (en uiteindelijk landelijke) doorontwikkeling van de Academie voor Patiënt en Mantelzorger is één van de antwoord op de geschetste ontwikkelingen en past binnen het door Sevagram ontwikkelde Community Care concept.